Okçuluk. Kökeni insanoğlunun avcılık günlerine dayanan, oku bir yay aracılığıyla hedefe göndermeyi amaçlayan spor dalı. Okçuluk ilk kez1904 Yaz Olimpiyatları'nda olimpik programa alınmış, 1972'den beri aralıksız olarak programlarda yer almaktadır. Bu branşta ilk dönemlerdeFransa, Belçika ve Büyük Britanya söz sahibiyken, daha sonraki dönemlerde ABD, Rusya, İskandinav ülkeleri, İtalya ve Kore bu ülkeleri izlemiştir. 1931'de kurulan ve halen 140 ülkenin üye olduğu Uluslararası Okçuluk Federasyonu (FITA - Fédération Internationale de Tir a l'Arc) okçuluk dalında en büyük otoritedir.
Kendi bildiğim kadar size okçuluğun püf noktalarını aktarmak isterim
DURUŞ
Günümüzde kullanılan 2 çeşit yaygın duruş stili bulunmaktadır.
A-) KLASİK / KARE DURUŞ
En yaygın kullanılan duruştur. Bu duruşta ayaklar omuz genişliğinde hedefe dikey olarak durulur. Sporcunun ayakları omuz genişliğinde açık, ayaklar çizgiye paralel vücut dik (düz) ve hedefe 90 derecelik açıyla durmalıdır.
B- ) AÇIK DURUS
Bu duruşta ayaklar omuz genişliğinde hedefe dikey olarak durulur. Sporcunun ayakları omuz genişliğinde açık, ayaklar çizgiye paralel vücut dik (düz) ve hedefe yaklaşık 45 derecelik açıyla durmalıdır.
Sporcunun ayakları atış çizgisinin her iki yanında, dik durmalıdır. Okçu hedefe her zaman dikey (90 derece) durmalıdır. Ayaklar omuz genişliği kadar açık olmalı ve vücut ağırlığı her iki ayakta ve ayağın topuğu ile parmak uçları eşit olmalıdır. Bu vücudu sabit tutacak ve denge sağlayacaktır. Atışlar sırasında vücut pozisyonu mümkün olduğunca ağırlık merkezi değişmeden veya vücut eğilmeden sabit kalmalıdır.
DERS
TUTUŞ (KİRİŞ KAVRAMA) VE ELİN KABZAYA OTURTULMASI
TUTUŞ
Kirişi tutmak için işaret, orta ve yüzük parmağı kullanılır. İşaret parmağı okun ve arkalık noktasının üstüne(ok takılan yer) orta ve yüzük parmaklarında okun altında olması gerekir. Kesinlikle parmaklarla oka temas edilmez. Parmakların birinci boğumuyla kiriş iyice kavranır. Baş parmak ve serçe parmaklar birbirine birleştirilir veya serbest bırakılır.
ELİN KABZAYA OTURTULMASI
Yay, kabzanın ortasını işaret parmağınız ile başparmağınızın arasına, yukarıda gösterildiği gibi, kabzayı tutan elinizin ortasına gelecek şekilde yerleştirilir. Çekiş esnasında baskı başparmaktaki kasın üzerine alınmalı ve direk olarak bileğe verilmelidir. Başparmak ve diğer parmaklar gevşek kalmalıdır. Eğer parmak veya yay askısı kullanılmıyorsa, parmak uçları yaya dokunana kadar yayın etrafında kıvrılmalıdır. Bu serbest bırakış anında yayın elden düşmesini engelleyecektir. Yayı kavramada tutarlı bir el pozisyonu gerekmektedir.
DERS
ÇEKİŞ VE ÇENE POZİSYON
Yayı tutan kolunuzu, kol pozisyonunu kurmak için kabzaya doğru itiniz, sonra yayı tutan kolunuzu yukarı kaldırarak geriye çekiniz, taki yukarıdaki resimde gösterilen pozisyona ulaşana kadar. Öndeki omzunuzun alçak pozisyonunu koruyunuz. (Çekiş mesafesi kısalırken, omzun yukarı ya da geriye doğru rotasyon yapmasına izin verilmemelidir.) Yayı çeken kolunuzun dirseğini yukarıda tutunuz, bu yayı tam güçle çekerken sırt kaslarına ihtiyaç olduğu zaman onların harekete geçmesine yardımcı olacaktır.Dayanak noktası, elin çenenin üzerine yerleştiği ve kirişin yüze değdiği yerdir. İşaret parmağın çenenin karşısına yerleşmiş olması son derece önemlidir; baş parmağın avuç içine doğru bükülür, böylelikle boynun yanında yerleştirilebilir ve kiriş çeneye değer (mümkünse burun). Pozisyonlardaki herhangi bir farklılık yayın oka uygulayacağı gücü etkileyecektir.
5.DERS
NİŞAN ALMA VE KESİŞTİRME
NİŞAN ALMA
6.DERS KESİŞTİRME
Kesiştirme okun sağa sola kaçmasını önleyecek önemli bir unsurdur. Nişan alma pozisyonunda kiriş yay gövdesi üzerinde sabit bir noktaya getirilerek kirişin solundan arpacığa bakılır. Kiriş yay gövdesinde her atışta aynı nokta üzerine getirilmelidir.
7.DERS
BIRAKIŞ VE SON TAŞIMA
Kirişin bırakılışı sıralamadaki en kritik adımdır. Eğer doğru yapılmazsa önceki bütün çabalar boşa gider. Oku doğru şekilde serbest bırakmak için, kirişi tutan parmaklarınız, kirişin parmakların üstünden kaymasına izin vermelidir. Her üç parmakta aynı anda serbest bırakmalıdır. Bu kirişin parmaklardan en az sapmasıyla çıkmasına sebep olacaktır. Bırakma doğru yapıldığında, sırt kasları kolu geriye doğru çekerken el geriye doğru hareket etmelidir ve parmaklar boynun yanında rahat pozisyona gelmelidir. Eğer parmak kasları kirişi bırakmak için bükülürse, el dayanak noktasının yaklaşık 5 cm gerisine, rahat pozisyona gelecektir.
Hareketi sonuna kadar yapmak yayı tutan kolun pozisyonunu, ok hedefe isabet edene kadar korumaktır. Ok serbest kalana kadar yayın herhangi bir hareketi oku hareket ettirecektir. Yayı çeken el ok bırakıldıktan sonra geriye doğru çekilirken, kafanın ve vücudun pozisyonu sabit kalmalıdır.Okun bırakılmasından sonra, yayı tutan elin düşürülmesi önemlidir, yayı tutan elin bırakıştan sonra düşmeye başlaması bazı okların hedef üstünde aşağı düşmesine sebep olur. Oku bırakıştan hemen sonra okun nereye gittiğini görmek için kafayı hareket ettirmek yayı tutan elin yanlara hareket etmesine sebep olabilir.
DERS
TEST YARIŞMASI VE SERTİFA DAĞITIMI
Temel eğitim kursunu tamamlayan sporcuların kurs içerisinde kazanımlarını görmeleri için test yarışması hazırlanmış ve bu yarışmayı başarı ile geçenlere verilmek üzere sertifika düzenlenmiştir. Test yarışması 18 m mesafeden 80 cm lik hedef kağıdına puan atışı şeklinde yapılır. Alacağınız eğitim ve sertifika ile kulüp lisansı çıkarmaya, bu lisansla da sporcu olarak yarışmalara katılmaya hak kazanabilirsiniz.
Isınma
Diğer bütün branşlarda olduğu gibi okçulukta da yayı germe ve atıştan önce mutlaka ısınmak gerekir. Sporcunun yayı çekerken ve atış sırasında çalışan kas gruplarına yönelik hareketlere ağırlık verilmelidir. Vücudu en iyi şekilde hazırlayabilmek için aşağıdaki hareketler yapılmalıdır.
A- Başı sağa,sola,öne ve geriye çalıştır.
B- Kolları öne yere paralel olarak uzat, parmak uçlarında yükselerek yanlara doğru çek.
C- Tek ve iki omuzu ayrı ayrı dairesel olarak çalıştır.
D- Kollar yanda yere paralel kollara küçük küçük daireler çizdir.
E- Ayni pozisyonda kollara omuzdan öne geriye hareket ettir.(kürek kemikleri açılıp kapanacak)
F- Kollar yanda avuç içleri yanlara bakacak şekilde parmakları yukarıya kaldır ve kollarını dışa doğru uzatmaya çalış.
G- Tek ayak üstünde kalarak diğer ayağını arkadan elinle tut ve bekle, diğer ayakla da uygula
H- Kolları yana paralel aç kollarla beraber vücudu öne esnet tekrar normal pozisyonunu al ve bunu tekrarla.
I – Eller yukarıda kilitli kollar gergin ayak parmak uçlarında yüksel vücudu sağa sola esnet.
J – Duvara bir metre mesafeden kollar yardımı ile itip tekrar duvara düşme hareketi
K- Elleri çene altında tutup belirli bir süre çekip burakma
L- Kolları normal pozisyonda yukarı kaldırım indirme.
Temel Eğitim
Yeni başlayan bir okçuya neler verilmelidir bunu iyi bilmek gerekir. Sporcu eğitime başladığı günden atışa geçinceye kadar bazı kademelerden geçecektir. Bu kademelerde antrenörün sporcuyu çok iyi izlemesi ve neler yapıp neler yapamadığını bilmelidir.
Yine sporculara anlatılan bölümler karmaşık değil herkesin anlayabileceği biçimde olmalıdır. Eğer grup çalışması yapılıyorsa bütün sporcuları antrenör görebileceği şekilde yerleştirmelidir. Ogün yapılacak çalışmanın ne olduğunu sporculara açıklayın. Göstereceğiniz konuyu basamaklamalı olarak gösterin. Her zaman basitten zora ilkesi içinde uygulamalarınızı sürdürün. Mümkün olduğu kadar yabancı deyim kullanmayın kullanmak gerektiğinde de bunu açıklayın. Öğrenim kademelerinde bir önceki uygulanan bölüm tamamen öğrenildikten sonra diğerine geçin.
Bu işe yeni başlayacak kişide antrenörün bazı gözlemlemeler de bulunması gerekir. Öğretim basamaklarına geçmeden önce sporcuyu marfolojik yapı olarak bir testten geçirmek gerekir.
1- Göz Testi: Sağ göz dominant olmalıdır. Şu anda elimizde solak yay olmadığı için solaklarla çalışmamak gerekir, ancak bu tür sporcularda yani sol gözü dominant çıkanlarda kullandığı el ve kolu sağ ise çalışma yapabilir.
2- Kol Yapısı: Sporcu adayın kolu yapısal olarak düz olmalıdır. Yukarıya veya içeriye doğru eğimli olmamalıdır. Bu tür sporcuları seçersek ileride büyük problemler karşımıza çıkabilir.
3- Vücut Yapısı: Hareket kabiliyetini engelleyecek kadar kilolu olmamalıdır. Yine bunun tersi olarak da çok zayıf bir vücut yapısı olmamalıdır. Boy olarak da sporcu incelenmeli ve çok kısa boylu sporcular kollarıyla orantılı olacağından tercih edilmemelidir.
4- Omuz: Sporcunun omuzlarında doğuştan bir bozukluk olmamasına dikkat edilmelidir.
5- Elin çeneye değme noktası okçuluk bölümlerinde önemli bir basamaklamarı teşkil ettiği için sporcu adayında çenesinin çok şişman olmamalıdır, ayrıca kirişin burun çene ve ağızda değme noktasını kontrol edebilmek içinde çenenin fazla uzun olmaması gerekir.
Lastikle Çalışma
Sporcuyla ilk yapacağımız çalışma lastikle olmalıdır. Duruşu da lastikle kavratmanın önemi çok büyüktür. Lastiği iki elimizle yukarıda tutup sol kolumuz yana yere paralel açılacak, sağ elimizi de çenenin altına gelecek şekilde yukarıdan aşağıya indirme çalışması yaparız. Bu çalışmayı yaparken omuzlarımızın yükselmemesine dikkat etmeliyiz, hareket kolların hareketiyle olmalı ve sırt kaslarıyla çekiş yapılmalıdır. Bu hareketi çok sayıda yaptırmalıyız. Sporcu omuzları kalkmadan kollarını kaldırmayı ve lastiği çekerken de sırt kaslarıyla çekmesini bu çalışmayı öğrenmelidir. Bu hareket çok iyi yapılmadıktan sonra yayla çalışmaya geçilmemelidir. Bırakış çalışması da önce lastikle çalışılmalıdır. Bırakışı yaparken sırt kaslarının çalışması çok iyi olmalıdır. Bırakış bölümünde daha açıklamalı bilgi verilmiştir. Bu çalışma önceden lastikle uygulanmalıdır. Yeni başlayan okçuya öğretilecek bölümler sırası ile şöyledir;
Duruş: Ayaklar omuz genişliğinde açık, vücut ağırlığı dengeli bir şekilde 2 ayak üzerine dağılmış olmalıdır. Gövde dik karın içeride kalça vücudun pozisyonuna göre çok az dışarıdadır. Gövdenin konumu genellikle bayanlarda yapısal olarak böyledir. İki türlü duruş vardır,
a- Kapalı duruş.
b- Açık duruş.
İdeal Form: Okçuya öncelikle malzeme kullanmadan duruş pozisyonunda kollarını yana yere paralel açtırırız, sol kol normal pozisyonunda kalarak sağ kolu bizim yardımımızla çene altına (dirsek yukarıda) yerleştiririz. Okçuya burada bakacağımız ve ona kavratacağımız konu onun bir çizgi içine girmesidir. Yani sol el iki omuz ve sağ elin dirseği aynı çizgi üzerinde olmalıdır. Temel duruş pozisyonunda gövdede bir değişiklik yapmazsanız bunu sağlayamazsınız. Şekilde görüldüğü gibi açılı bir duruş elde edersiniz. Buda kişinin normal duruşudur. Parmaklar rahat olmalı işaret parmağı ile orta parmak arasında parmakların oka basınç uygulamayacağı kadar açıklık bırakılır. Kirişi çeken elin bilekten içe dönmemesine dikkat etmelidir. Bu şekilde dönme olduğunda parmaklarda dengesiz yüklenme meydana gelmektedir. İşaret parmağı yükün önemli bölümünü çekerken diğer parmaklar dışa açıldığından pasif kalmaktadır.
Çekiş Kolu: Çekiş kolu çekiş eli ile bağlantılı olarak çalışır. Kolda dikkat edeceğimiz önemli nokta kolun rahatlığıdır. Kol adaleleri aşırı şekilde kasılmamalı yükü sırt ve omuz adelelerine yüklenmelidir. Ancak koldaki rahatlığı bu şekilde sağlayabiliriz. Yine burada dirseğin konumu da önemlidir. Çekiş kolunun dirseği hiçbirzaman normalden aşağıda olmamalıdır. Yukarıda olan dirsek önemli problem yaratmasa da ileride başka hataları beraberinde getirebileceğinden yine kontrol altına alınıp normal konumunda olmasına dikkat edilmelidir. Çekiş kolunu çekiş ve elin çene altında yerleşmesi bölümlerinde tekrar inceleyeceğiz.
Çekiş: Çekiş omuz ve sırt adalelerini ağırlıklı olarak kullanarak gerçekleştirilmelidir. 2 türlüdür;
a- Tek Zamanlı: Kirişi bir defada çene altına getirmektir. (Yeni başlayan sporcularda bu kullanılmalıdır).
El çene altında deyme noktasına geldiğinde çekiş durmaz çok küçük olarak devam eder. Okçulukta çok önemli bir bölümü oluşturan bir bölüm de sporcularda dikkat edilecek hususlar şunlardır.
1- Kiriş her zaman ayni yere gelmelidir.
2- Kirişin çene, burun ve ağza baskısı çok olmayacağı gibi her çekişte aynı olmalıdır.
3- Kiriş göğüse deyip değmediği kontrol edilmeli göğüslük kullanılmalıdır.
4- Dirsek yüksek veya alçak olmalıdır. Bazı sporcuların çene yapıları fiziksel yapı olarak yukarıya doğru kavislidir. Bu çene yapısında elini yerleştirmekte zorluk çeker. Yine bu sporcularda elinin orta bölümünü de çenesine deydirmek isteyeceğinden dirsek yükselecektir. Dirsek yükselince de alt parmakla çekişi azalacak işaret parmağı ile ağırlıklı çekecektir. Bu yapıdaki sporcularda değme (kontrol noktası olarak) çenenin sadece ön bölümü kullanılmalıdır. Bu daha ziyade çenenin yanına çeken sporcularda gözlenebilir.
5- Başın pozisyonu dik olmalı geriye doğru bükülmemelidir.
6- Başı atış eline doğru yatırmamalı dişler sıkılı olmalıdır. Yeni başlayanlarda kirişi çekerken dişler sıkılı elini çene altına yerleştirirken açtığı görülür.
7- Yay dik olmalı sağa sola yatık olmamalı
8- Ön kolda baskı olmamalı çekiş sırt ve omuz kaslarıyla yapılmalı
9- Başını çekerken kirişe doğru uzatmamalı.
Nişan Alma: Kiriş çene burun ve ağza geldiği anda sporcunun kirişi yay penceresi ile kesiştirmesini isteriz. Sporcu bunu tamamen kavradıktan sonra hedefe nişan almasını göstermeliyiz. Genelde kiriş çekimi tamamlandığında nişangah hedefin üzerinde olmalıdır. Nişangâhın arpacık dediğimiz bölümü hedefin ortasına getirilmelidir.
Bırakış: Okçulukta bırakış en önemli bölümlerden birini oluşturur. Atış sırasında tetik vazifesi gören herhangi bir araç kullanılmadığı için bu görevi her defasında atış elinin parmaklarının yapması gerekmektedir. Atış tek bir atış olmadığı için yapılacak bırakışlarında birbirinin aynı (hareketin tekrarı) olması gerekir. Bunun için bırakış mümkün olduğu kadar hızlı ve sade olmalıdır. Sporcu parmaklarını açmamalı kiriş parmakları yumuşak bir şekilde açmalıdır. Hareket hiçbir zaman el bileğinden yapılmamalı kol dirsekten blok olarak sırt kaslarının yardımıyla çekilip bırakış yapılmalıdır. El çene altında da değme noktasına geldiğinde çekişin sırt kaslarıyla çok yavaş devam ettiğini daha önce söylemiştir. Bu konum maksimum noktaya geldiğinde hızlı çabuk bir şekilde kirişin elden kurtulmasıyla bırakış eli kürek kemikleri kapanınca doğru olarak duracaktır. Bu nedenle bırakış kısa olmaktadır. Bırakışı sporcuya çok iyi ve doğru göstermeliyiz.
Son Taşıma (Atıştan sonraki konum): Yay kolunun daha öncede çok sağlam olması gerektiğini söylemiştik, atıştan sonrada bu kol sağlamlığını koruyacak aşağıya düşmeyecektir. Son taşımada, ok yayı terk ederken yayın hareketi çok fazladır yayı tutarsak ilave hareket vermiş oluruz. Burada antrenörün izlemesi gereken konular şunlardır;
a- Yay kolu atıştan sonra sağda mı solda mı yukarıda mı aşağıda mı yoksa normal konumunda mı. Yay kolu aşağıya düşüyorsa genelde sporcunun sol kolu zayıftır.
b- Yayı tutan el atıştan sonra rahat mı kasılmış mı yayı tutuyor mu. Burada elin ve parmakların çok yumuşak olması gerekmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder